Ik ben groot geworden met de Bijbelvertaling uit 1951. Die woorden zitten in mijn hart: ik heb ze tientallen jaren thuis gehoord, op school, in de kerk en zelf gelezen. Vandaar dat ik nogal eens fouten kan maken als ik op de kansel uit bv. de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) lees… Dan duwen mijn hart en mijn geheugen me naar de ‘oude’ vertaling toe.

Maar er zijn ook zondagen dat ik bewust kies voor die ‘oude’ NBG-vertaling. Of dat ik de voorkeur geef aan de Herziene Statenvertaling (HSV) uit 2010.

De reden zal doorgaans zijn dat de NBV dan m.i. teveel afwijkt van de letterlijke grondtekst van de Bijbel. Om te voorkomen dat je in de preek moet gaan zeggen: ‘we hebben zojuist weliswaar dit gelezen, maar eigenlijk staat er wat anders…’ – kies ik dan liever voor een meer letterlijke vertaling zoals de HSV. Als we – om maar een voorbeeld te noemen – het Kerstevangelie lezen, wil ik toch graag vasthouden aan het drievoudig ‘en het geschiedde’ (Lukas 2: 1, 6, 15) dat in de NBV helemaal verdwenen is.

Daar komt bij dat men in de NBV her en der ook de neiging heeft om per se anders te vertalen, terwijl dat helemaal niet noodzakelijk is. Waarom moest de kribbe van onze Heer opeens een voederbak worden? Waarom moest het mooie woord kandelaar nou vervangen worden door dat lelijke lampenstandaard? Hoewel de NBV literair gezien een heldere en goed te lezen vertaling is, vallen dit soort voorbeelden met honderden te noemen.

Bij de introductie van de NBV in 2004 heb ik indertijd – met duizenden anderen – nog bezwaren ingediend bij de General Synode om de NBV niet zomaar als kanselbijbel te accepteren, maar daar kritisch naar te kijken. Dat is vanuit de Kerk ook wel doorgegeven aan het Bijbelgenootschap, die vervolgens beloofde om daar bij een eventuele herziening van de NBV rekening mee te houden. Ik geef toe dat ik nogal sceptisch was over die belofte, maar moet nu eerlijk zeggen aangenaam verrast te zijn nu de eerste wijzigingen publiek worden gemaakt. Hoewel de Herziening pas de komende jaren voltooid zal worden, blijkt dat men nu toch terug zal komen op een aantal ‘pijnpunten’.

Ik noem er een paar:

• In de eerste plaats, de Herziening van de NBV keert tot mijn grote vreugde weer terug naar de zgn. eerbiedskapitalen voor God en onze Heer. Hij en Hem zal weer met hoofdletters geschreven worden. Ik heb nooit begrepen waarom men in onze huidige ‘platte, oneerbiedige’ cultuur uitgerekend in de eigen Bijbelvertaling koos voor het afschaffen ervan…
• De Herziening wordt ook aanzienlijk concordanter: als in de tekst hetzelfde woord gebruikt wordt hoort de vertaling dat ook te doen. Niet a.h.w. denken: dat kunnen we wel even afkorten.
• Daarmee samenhangend wordt de Herziening ook een stuk letterlijker en kruipt dus enigszins naar de HSV toe (al wordt dat in de verantwoording hevig ontkend…). Om bij de eerste bladzijden van de Bijbel te blijven: de vreemde beslissing om in Gen. 2 Adonai Elohiem met God, de HERE te vertalen is terecht weer teruggedraaid naar de HERE God.
• Ook de neiging tot uitleggerige woordjes die je overal tegenkomt wordt nu weer bedwongen. In bv. Gen. 1: 2: ‘De aarde was nog woest en doods’ verdwijnt het woordje nog, dat dan ook nergens staat.
• En gelukkig wordt straks ook weer rekening gehouden met wat m.i. een heel principieel punt is, nl. dat wij het Oude en het Nieuwe Testament lezen als het éne Woord van God: de Schriften die van Christus getuigen. De Kerk leest de Bijbel nu eenmaal niet als een oud-Oosters geschrift. Voorbeeld: de NBV vertaalt in Gen 12: 3 ´alle volken op aarde zullen wensen gezegend te worden als jij (= Abram). Tekstueel is dat wel goed mogelijk, maar dan verwijder je totaal van de doorwerking van die tekst in het N.T. in bv. Galaten 3 vgl. Romeinen 4, waar men het O.T. leest met het oog op Jezus Christus. Gelukkig kiest men nu ook weer voor die (ook tekstueel heel goed mogelijke) vertaling: ‘in jou zullen alle volken op aarde gezegend worden’.

Dat maakt nieuwsgierig naar meer. Een brede Herziening zal maken dat de NBV náást een geschikte huisbijbel om te lezen ook meer een geschikte kanselbijbel zal worden.

Voorbeelden van de herziening kunt u hier vinden.